W Zakładzie Karnym we Włodawie przeprowadzony został VIII Ogólnopolski Konkurs Pisania Ikon. Na tegoroczny przebieg konkursu znaczący wpływ miała pandemia koronawirusa.

Technika pisania ikon

Ikona to obraz sakralny z kręgu kultury bizantyńskiej, wyobrażający postacie świętych z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne, charakterystyczny dla chrześcijańskich kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego. Osoby, które piszą ikony wiedzą, że nie jest to łatwe. Najczęściej ikona powstawała na specjalnie przygotowanym drewnie cedrowym lub cyprysowym – były to drzewa święte dla wschodniego chrześcijaństwa. Na Rusi ikony powstawały na drewnie sosnowym, modrzewiowym, jodłowym lub lipowym. Drewno musiało być specjalnie przygotowane – poddawane działaniu pary wodnej, oczyszczone, studzone, nasycane dymem, odpowiednio zabezpieczane.

Częstą praktyka było gotowanie drewna w oleju celem wzmocnienia. Następnie drewno poddawano wieloetapowym działaniom aby powstał ostateczny obraz. Drewno podlegało gruntowaniu, naklejaniu tkaniny ponownie kilkukrotnie gruntowanej, szkicowaniu konturów, złoceniu i pokryciu farbami. Dalej umieszczano także napisy w języku greckim lub staro - cerkiewno słowiańskim z imionami świętych lub objaśnieniami scen. Najświętsze Imiona Matki Bożej i Chrystusa umieszczano w postaci greckich skrótów. Zazwyczaj na końcu ikona podlegała lakierowaniu czyli werniksowaniu co miało chronić jej powierzchnię i nadać jasności. Każdy etap wymagał czasu, wyschnięcia, dokładności. Pisanie Ikon jest modlitwą, szukaniem stylu, Boga… Tak mówią o pisaniu Ikon ci, co je piszą.

Pisanie Ikon – twórcza resocjalizacja

Osoby pozbawione wolności poprzez pisanie ikon mają możliwość wypowiedzenia się, skłania to ich do refleksji nad życiem świętych, postaci umieszczonych na tychże ikonach, a jednocześnie nad życiem własnym. Ten rodzaj twórczości daje skazanym możliwość duchowego wyciszenia się, spokoju oraz kontemplacji. To ważna forma resocjalizacji osadzonych.

Grzegorz: „pisanie ikony to odskocznia od dnia codziennego w więzieniu, od tego co mam na co dzień, co mnie przytłacza i drażni. pozwala mi się oddać uniesieniom i tworzę, i tworzę…Końcowy efekt zaskakuje mnie wielokrotnie”.

Piotr: „dlaczego piszemy ikony? Bo może dlatego, że chcemy odkupić nasze winy? A może nawet dlatego, że chcemy być lepsi niż jesteśmy. Szukamy pozytywnej drogi, chcemy stać się lepszymi i mądrzejszymi, a to wszystko w rezultacie daje pozytywny efekt końcowy naszej pracy”.

Ikony na konkurs

Konkurs Pisania Ikon na stałe wpisał się już w kalendarz inicjatyw i przedsięwzięć prowadzonych w Zakładzie Karnym we Włodawie. Przedmiotem konkursu są prace artystyczne, których tematem jest interpretacja ikon: Trójcy Świętej, Jezusa Chrystusa, Matki Bożej lub innych Świętych. W konkursie dopuszczone są dowolne materiały i techniki z zachowaniem podstawowych zasad pisania ikon. Głównym celem konkursu jest zainteresowanie osadzonych wartościami duchowymi, estetycznymi i artystycznymi płynącymi z tradycji prawosławnej, jak również z dziedziny ikonografii oraz uwydatnienie roli kultury w życiu człowieka. Więzienna twórczość osadzonych ma coraz większe znaczenie. W związku z pandemią koronawirusa rok 2020 jest rokiem szczególnym dla osadzonych. Jest to czas na rozwijanie pasji oraz na jeszcze głębsze poświęcenie się tym pasjom. Zajęcia artystyczne wpływają niezwykle pozytywnie na funkcjonowanie skazanych w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Twórcza resocjalizacja rozwija poczucie estetyki, pobudza aktywność artystyczną i uwrażliwia na piękno.

Rafał: „nie ukrywam, że nagroda kusi, jak jest atrakcyjna to warto wziąć udział w takim konkursie, a przy okazji sprawdzić się jako malarz, czy ten mały czy duży – to wszystko zależy od jury”

Z kart historii konkursu…

Pomysł Konkursu Pisania Ikon zrodził się w 2008 roku w Zakładzie Karnym we Włodawie. Idea powstała przy realizacji programu resocjalizacyjnego pt. „Sztuka to moje drugie życie”, którego pomysłodawczynią i autorką była kpt. Iwona Odyniec (ówczesny wychowawca do spraw kulturalno-oświatowych). Początkowo Międzyokręgowy Konkurs Wschodniego Pogranicza Pisania Ikon obejmował jednostki penitencjarne położone na wschodzie Polski. W kolejnym roku konkurs wzbudził niezwykle duże zainteresowanie wśród osadzonych, co znalazło odzwierciedlenie w liczbie zgłoszonych prac - aż 22 ikony. W 2012 roku odbyła się piąta i ostatnia edycja konkursu o zasięgu międzyokręgowym. Z uwagi na duże zainteresowanie skazanych z całej Polski udziałem w konkursie, podjęto decyzję aby Konkurs Pisania Ikon odbywał się na skalę krajową. Tak też się stało i od 2013 roku konkurs nosi nazwę Ogólnopolski Konkurs Pisania Ikon. W tym roku konkurs został rozstrzygnięty po raz ósmy na poziomie krajowym i po raz dwunasty od pierwszej edycji.

Włodawa: Dzień Bibliotekarza i Bibliotek we włodawskim więzieniu

Włodawa: Upamiętnili 81 rocznicę wybuchu II Wojny Światowej /wideo/

Włodawa: Skazanie z włodawskiego więzienie szyją maseczki ochronne

Z uwagi na piętno jakie odcisnęła na funkcjonowaniu zakładów karnych i aresztów śledczych pandemia koronawirusa w tym roku nie odbył się wernisaż jaki towarzyszył konkursowi w latach poprzednich. Z uwagi na panujący stan epidemiczny nie doszło również do planowanego, choćby okrojonego podsumowania VIII Konkursu Pisania Ikon, które w tym roku miało się odbyć w Muzeum – Zespole Synagogalnym we Włodawie.

W wyznaczonym czasie tj. do 30.09.2020 r. do Zakładu Karnego we Włodawie wpłynęło 26 prac z całej Polski. Nadesłane prace – ikony oceniała komisja w składzie:

kpt. Iwona Odyniec – kierownik działu penitencjarnego Zakładu Karnego we Włodawie,
ks. Jerzy Ignaciuk – kapelan prawosławny Zakładu Karnego we Włodawie,
Jolanta Madej – artysta plastyk, arteterapeuta.

Pierwsze miejsce przyznano ikonie nadesłanej z Zakładu Karnego w Czerwonym Borze, drugie miejsce otrzymała praca nadesłana z Aresztu Śledczego w Białymstoku, trzecie ikona z Zakładu Karnego w Hrubieszowie. Przyznano również trzy wyróżnienia, które trafiły: do Oddziału Zewnętrznego w Braniewie, Zakładu Karnego w Hrubieszowie i Zakładu Karnego w Strzelinie.

Wirtualna wystawa Ikon będzie możliwa do obejrzenia w Muzeum – Zespole Synagogalnym we Włodawie do czego gorąco zachęcamy. Projekcja odbywać się będzie w kinie „Zachęta” VR z wykorzystaniem Oculusów GO – samodzielnych autonomicznych okularów dających obraz w maksymalnej możliwej wysokiej jakości. Oglądający zostanie przeniesiony do wirtualnej wystawy ikon pisanych przez osadzonych z całej Polski.

opracował: por. Daniel Pręciuk, wikipedia, kresowianie.info

/ź/ sw.gov.pl